مجله خبری مساجد

جداگانه از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در فارغ مسجد، سوای سقف براى اقامه نماز آماده شد‌ه‌است. مساحت تقریبى این میادین در شرق - بیرون مسعى - ۴۶۰۰۰ مترمربع، در جهات دیگر ۴۲۰۰۰ مترمربع و جمعاًًً ۸۸۰۰۰ مترمربع مى‌باشد. عملکرد‌هایى ‌نیز براى‌ بهبود وضع‌ تهویه هوا در مسجدالحرام صورت گرفت که بخشى از آن، از طریق واردکردن هواى خنک به مسجد، از فی مابین ستون‌هاست که از مرکزى در قسمت اجیاد با فاصله ۴۵۰ مترى از مسجد، تهیه و مهیا و ارسال مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مى‌شود. اما بیشتر کار خنک کردن مسجد از طریق پنکه‌هاى سقفى میباشد که آن‌ها‌را ۱۲۹۲ عدد نوشته‌اند.

مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در اختیار نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین متشخص بوده میباشد. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین میباشد.

بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زمین است و حتی پیش از مسجدالاقصی بنیان گذاشته شد‌ه‌است.

در حدیث شد رحال، که بنابر آن فرستاده اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده می‌باشد: «مسافرت مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یک کدام از این مساجد، مسجدالحرام است. بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و با تقوا و اسماعیل در مسجدالحرام است[۸]. در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شد‌ه‌است. برای مثال، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی می باشد مگر به قصد جانبداری. عباداتی به عنوان مثال نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان ‌های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شد‌ه‌است.

ویژگی‌های مسجدالحرام

قبله‌گاه مسلمان‌ها

این مسجد که محیط بر کعبه و قبله‌گاه مسلمان ها هست، فی مابین مسلمین از جایگاه ویژه‌ای شامل است. این مسجد در طول تاریخ بعثت پیامبران الهی نیز از قداست و عظمت ویژه‌ای بهره مند بوده می‌باشد. و به خوبی از آن پاسداری می‌کرده‌اند.

مکان شروع رسالت پیامبر

ازآنجاکه شروع رسالت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آن‌جا بوده و نیز همۀ مسلمان‌ها آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به طرف آن نماز می‌گزارند، همچنان در نگاه مسلمین دارای عظمت می باشد.

محل شروع ظهور حضرت مهدی

به ویژه آن‌که در بعضا روایات، محل شروع ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌گرانقدر‌فرجه‌الشریف) خیال شده است.

امام راستگو (علیه‌السلام) درین‌باره فرمود:

«إنّ القائم إذا خرج دخل المسجد‌الحرام فیستقبل الکعبة و یجعل ظهره إلی المقام...»؛ «همانا قائم، بعد که خروج کند، به مسجدالحرام باطن شده، در حالی که رو به کعبه کرده است، به جایگاه تکیه می‌زند.

تثبيت و تحکيم نماد فرهنگ و تمدن اسلامی دربيت المقدس و در مسجدالاقصی ضروری مینمود و نتيجه آن ، تجدید بنا حوزه‌ مسجدالاقصی به شکلی متناسب با عظمت و ثبات دولت نوپای اسلامی بود . اين طرح ( مرمت ) درعهد خلافت عبدالملک بن مروان و فرزندش وليد شکل گرفت که ساخت قبه الصخره وگنبد سلسله در عهدوپیمان عبدالملک و ایجاد کرد مسجدالاقصی و دارالعماره ، درب‌ها وآثار عديده ديگری را مشمول شد. بسياری ازاين اثر ها در قول وليد و بر تاثیر زمين لرزه های شديدی که دربيت‌المقدس و فلسطين مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اتفاق ، تخريب گردیده و از بين رفتند .

گويی دو خليفه بر اجرای اين طرح درقالب واحدی همگون آن‌سیرتکامل که از پيش طرح‌ها برمی‌آيد ، به طور کاملً واقعه نظر داشته‌اند تا مسجدالاقصی بتواند در قبال بناها و معماری بيزانسی در حوزه‌ که دربرگیرنده کليسای قيامت درقدس و کليسای مهد دربيت لحم بود ، صبغه و نماد معماری پر رنگ اسلامی به خودگيرد.

خلفای عباسی برغم اجرا بازسازی‌های متفاوت بويژه نوسازی قبه‌الصخره در عهدوپیمان عباسی مأمون و نيز تجدید بنا مسجدالاقصی در حین زمامداری مهدی در حد اقتدار از عمارت مسجدالاقصی محافظت کردند ، به لحاظ می‌رسد خلفای عباسی توانسته‌اند اين کار را سوای آن‌ که تغيير محسوسی در صورت و شمايل و معماری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد اموی‌ها ايجاد نمایند به اعمال برسانند.

خلفای فاطمی ( الحاکم بأمرالله و فرزندش ظاهرلاعزازدين الله ) نيز بسان عباسی‌ها با جاری ساختن مرمت‌هايی بر روی قبه الصخره و مسجدالاقصی را مرمت کردند.

اين شيوه‌ي معماری مسجدالاقصی در قول ايوبی‌ها رشد و گسترش يافت به طوري که ايوبی‌ها پس از آزادی و تطهیر مسجدالاقصی ازلوث صليبی‌هايی که به آن آسيب رسانده و ظاهرش را تغيير داده بودند ، مسجد را به وضعيت پيش از تهاجم صليبی‌ها درآورده و خلال ایفا نوسازی‌هايی ، پاره‌ای تأسيسات را در آن به وجود آوردند . اين اقدامات آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جهشی در دگرگونی معماری به اکانت آمد.

مسجد النبی(ص) مسجد پیامبر اسلام(ص) در بعدها مربع شکل ۵۰×۵۰ متر، دیوارهایی از خشت خام به ارتفاع 3.5 متر داشته میباشد، در امتداد دیوار شرقی چهار حجره که بعدا تعدادشان به ۹ رسید به همسران محمد(ص) اختصاص داده شده بود. حجره ها از خشت ناپخته و صرفا با شاخه های نخل با اندود گل رس از هم جدا می شده اند، هم چنین پارچه هایی با جنس پشم بز درست کرده بودند که هنگام روز آن را بالا می بردند. از این پارچه به عنوان سایبان استفاده میشد. در کتابهای حدیث شیعه آمده میباشد که حضرت مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد رسول (ص) بنا به دستور پروردگار ۱۵ خانه در محل مسجدش ایجاد کرد که ۹ خانه را برای خود و همسرانش و د‌همین را که در وسط آن‌ها بود (کنار خانه خود و عایشه) برای علی (ع) و فاطمه (س) اختصاص داد. (این خانه همچنان برپا بود و علی و فرزندانش تا زمان عبدالملک مروان «۸۸ه.ق، در آنجا می زیستند.)

اما خلفا و حکام وقت با توسل به این حربه که می خواهند بر وسعت مسجد نبی (ص) بیفزایند، با تازیانه آن ها را از خانه هاشان بیرون راندند. این مسائل در هنگامی حادثه که حسن بن حسن بن علی (ع) از علویان درین خانه زندگی می کرد. به این ترتیب آن نقش افشاگرانه ای که فرزندان زهرا(س) می توانستند در رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد کنار اجتماعات گرانقدر مسلمانان در مسجد مدینه جاری ساختن کنند، نیز از او گرفته شد.

به هر جهت خانه فاطمه (س) محل تربیت آن فرزندان گرامی که سلام خداوند بر آنان باد بود. این خانه در قطعه کوچک و بی آلایش ای در کنار مسجد و مدیره رسول اسلام (ص) قرار داشت. در طی حیات فرستاده ا…(ص) بر پایه ی فرمان الهی داری که از کلیه این خانه ها بجز خانه نبی خداوند و علی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد (ع) به طرف مسجد باز میشد، بسته شد.

مساجد متعددی را که به تبعیت از مدل و روش عربی درقرنهای آنگاه درست شده فعلا می توان مشخص و معلوم کرد. تاسی از مدل عربی بیشتر راجع به با مسائل اقلیمی صورت گرفته میباشد.

مسائل اقلیمی به دو بخش مصالح و مواد ساختمانی و آب و هوا تقسیم می‌شوند. در بخش مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مصالح و مواد ساختمانی، بخش ها کوهستانی که از دید مصالح خاکی در مضیقه می باشند نیز در ساختمانها از چوب و سنگ موجود درمنطقه به کار گیری می نمایند.

بارش برف و باران زیاد نیز باعث می شود تانوع و نحوه معماری بخصوصی به فعالیت گرفته شود تا ساختمان از گزند باران و برف نگهداری شود. مخصوصا در معماری مساجد که دهانه های گرانقدر و فضای تالارها به پوشش نیاز داشت، تقلید از روش عربی از لحاظ کاربری و اقتصادی صرفه بیشتری داشت مانند مثال های زیر:

مسجد کوچه میرنطنز، از قرن ۶ ه. ق مسجد راز اور گلپایگان، از قرن ۹ ه. ق

مسجد حاجتگاه ابیانه مساجد باطاق ضربی و هلالی (شبستان دار)

با کامل شدن طرح سقف حصیری و چوبی بر روی ستونهای سنگی یا این که آجری رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد یا این که خشتی در سقف طاق های ضربی از ثواب استعمال شد. براین اساس شبستان با چهل ردیف با ستون پوشش ضربی متداول شد.

اصول کار طاق ضربی با هلالی را که از نیم بیضی معروف به ناری تشکیل میگردد،

مسجد جامع فهرج یزد(نصفه نخستین قرن اولیه هجری قمری)

ساختمان این مسجد که در طول سعید بن عثمان در قرن نخستین ساخته شده موقتی به به عبارتی آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد شکل گذشته خویش باقی می‌باشد. یعنی براساس طریق مسجد مدینه. حیاط مستطیل مرکزی؛ در جناح جنوبی طرف قبله و شبستان ستوندار با دو ستون ردیف برابر دیوار قبله و ۴ ستون ردیف عمقی عمود بر دیوار قبله، که دارنده ۳ نار میباشد. ناو وسطی ناو مهم است که در پایان محراب مسجد را بین خویش می گیرد طول این ناو نیز از ناوهای طرفین بزرگتر میباشد.

حدود يک سال پس از اين حریق‏سوزي، شوراي اسلامي بيت المقدس تعمير خرابي هاي ناشي از آن را آغاز کرد. عمل اين تعميرات‏ چندين سال ارتفاع کشيد، و طي آن بسياري از بخش هاي‏ اين مسجد،مثلا نصیب‌هايي که در حریق‌ سوزي خسارتي‏ نديده بود، از تازه ساخته شد. ضمن اين از محل‏ درآمد موقوفات مسلمانها، چندين آب انبار و بازارچه‏ ي بزازي و دو مسجد جديد نيز سازه شد و مساجد مو جود نوسازی‏ گرديد.

اگرچه کنفرانس سران کشورهاي اسلامي در پي اين حریق سوزي تشکيل شد البته هيچ گاه از سوي مسلمانان مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد عکس العملي که بتواند رژيم صهيونيستي را از اين عمل پشيمان نماید، اجرا نشد .

براي آگاهي بيشتر مي‌توان به گفته‌ي گلدا ماير، آغاز وزير وقت رژيم صهيونيستي در اين گزینه اشاره نمود: از گلدا ماير پرسيدند، بدترين و بهترين روز قدمت سياسيت چه روزهايي بوده است؟

و وي جواب بخشید : بدترين و نحس ترين روز عمرم روزي بود که مسجد الاقصي را به حریق کشيديم و بهترين روز عمرم فرداي روزي بود که مسجد را به حریق کشيديم.

پرسيدند دليل چيست؟

خاطرنشان کرد: روزي که مسجد الاقصي را به حریق کشيديم از وحشت و واهمه اينکه مسلمانان دنيا رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همه مارا قلع و قمع نمایند و تمامی ما‌را به دريا بريزند، به خویش ميلرزيديم و بهترين روز عمرم فرداي آن روز بود که ديديم حتي نفسي از کشورهاي مسلمان براي اعتراض به ما در نيامد.

کساني که در ارتباط اماکن مقدس سه دين آسماني در شهر بيت‌المقدس، استیناف و تحقيق مي نمایند بدون‌شک با تاريخ اين حوزه‌ سواي جنبه هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي آن بيش از پيش آشنا گردیده‌اند. تاريخي که منعکس کننده‌ي فرهنگ وتمدن ملتي میباشد که مردمانش داراي قدمتي طولاني هستند. شايد اين شهر که قديمي و مقدس ترين شهرهاي روي زمين محسوب مي شود و در واقع مهد سه دين آسماني می باشد، محل دقت بشريت از زمانهاي نخستين زندگي انسانها بر روي کره خاکي باشد. شهري که مهد مسيحيت و اولين قبله گاه مسلمان ها و سومين بقعه شريف و محل معراج پيامبر اکرم(ص) میباشد. شايد جاي شگفتي نباشد که تاريخ، بزرگترين جنگها و رشادت‌هاي قهرمانانه خویش را بر روي سرزمين فلسطين و خصوصا بيت‌المقدس ديده آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد باشد. نبردهايي زیرا عين جالوت، يرموک، حطين و اجنادين و خلال اين جنگها دهها نزاع و نبرد تاريخي ديگر حتي پيش از اسلام.

با وجود اين مرتبه و وجهه‌ي تاريخي و سندها و مداركي كه اسلامي بودن قدس شريف و مسجدالاقصي را به ثابت مي‌رساند، چه طور مي‌قدرت ادعاهاي كذب صهيونيست‌ها را كه با گام‌هاي ننگين‌شان خاك پاك اين سرزمين مقدس را کثیف ساخته‌اند، یقین كرد و آيا مسلمان‌ها اذن خواهند اعطا کرد، قدس شريف كه همواره پايتخت ابدي كشور غیر وابسته فلسطين بوده و باقي خواهد ماند تحت عنوان ميراث آبا و اجدادي صهيونيست‌ها و پايتخت دولت عبري معرفي خواهد شد؟

لذا حضور هرچه عظیم‌خیس عموم مسلمان سراسر فقیه در مراسم روز جهاني قدس مي‌تواند فرياد خشم و انزجار مسلمان ها و نداي عموم مظلوم و آواره‌ي فلسطين را به گوش‌ جهانيان برساند.

امروز بناهای فراوانی در سرتاسر فقید وجود دارا هستند که به دلیل خصوصیت مذهبی شان، پایدارترین و ماندگارترین بناها محسوب می شوند. ولی برای مسلمانها، وقتی که آیین اسلام ظهور کرد نخستین جای متبوع مسجد بود، مکانی برای تعبد و مکانی برای تجمع. بدیهی بود که از به عبارتی شروع و سازه به موقعیت این دگرگونی کبیر و استوار شدن یک آیین، هیچ درنگ ای در میان خلا که اصول ایجاد کرد و بنیاد یک مسجد چه‌طور میباشد و یا این که باید باشد، اما می قدرت پنداشت که از به عبارتی آغاز هیچ یک از بناهای مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد جان دار در مکه یا این که مدینه نمی توانست الگو و یا این که متناسب با این کارکرد فقهی باشد. آنچه که تاریخ می گوید این میباشد که تنها شالوده و الگوی ایجاد کرد مسجد، منزل پیامبر اکرم بوده میباشد. گسترش اسلام در کشور ها که در حین اولین قرن رویش قابل توجهی داشت، زمانی که گام در این مرزو بوم ها و دربین این ملل بنیان، خیر فقط هیچ گاه دنیای قبلی و به جا مانده پیشینیان را در هم کوبید و آن را فرو نریخت، بلکه بیشترین استفاده و منفعت گیری را از سنت های ملل و اقوام در جهت پیشرفت آئین به فعالیت موفقیت. معماری هم به این شکل حرکتی را داشت و این سود گیری و دگرگونی را در ماندگارترین بنای تاریخی اسلامی یعنی مساجد می توان مشاهده نمود. رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد تعداد فراوان مساجد و مرکزها مذهبی اسلامی هم از جنبه های تاریخی و به جا مانده فرهنگی و هم از نظر کوشش مدرن و دائمی آن و اساسی خیس از همگی به دلیل اجتماعی بودن این کانون های فرهنگی، معیارها و حالت خاصی را در محافظت و ایجاد کرد آن به میان آورده هست. این معیارها و مشخصات را می اقتدار اینگونه اعلام کرد :

: 1 مساجد و اماکن مذهبی تاریخی که عموما در قسمت سابق و یا این که بافت تاریخی شهرها قرار دارا‌هستند و ضمن اینکه اکثر زمان ها آنها در حال حاضر مورد به کارگیری قرار می گیرند، بیشترین دقت و یا این که حتی نگرانی برای مراقبت و محافظت آنهاست. این مساجد و اماکن به جهت تصویب آثار ملی و ارثیه فرهنگی میهن آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و یا این که بعضی در فهرست اثرها جهانی، مدیر های چندگانه ای را داراست.

از سوی دیگر، هنر همواره بالاتر از مرز های انسانی حضور پیدا نموده است و در بین کل پیکار ها و تضارب های هویتی، آشتی را میان فرهنگ و تمدن ها برقرار نموده است و توریسم هم شایسته ترین وسیله برای جابجایی پیام دوستی و صلح بین ملت هاست، ملت هایی که بخشی هایی از یک فرهنگ تاریخی به شمار مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد میایند.

تاریخچه مسجد جامع مكی زاهدان

مسجد جامع مكی زاهدان با قدمتی كه به سال ۱۳۵۳ می رسد، به وسیله مولانا عبدالعزیز ملازاده تاسیس شد‌ه‌است. امروزه از جاهای جالب زاهدان محسوب میشود. با ۳۲۰۰۰ متر مربع ذیل سازه، این مسجد دارنده چهار مناره به طول ۹۲ متر و ۵۲ گنبد میباشد. كه طول گنبد مركزی آن به ۴۶ متر می رسد. از مسجد مكی زاهدان به‌تیتر یكی از گران قدر‌ترین مساجد فقید اسلام و مشهورترین مسجد اهل سنت خیال می شود. نمای بیرونی مسجد به مسجد پاد شاه احمد در تركیه و فضای داخلی آن به مسجد النبی در مدینه تشابه رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد دارااست.

مسجد جامع مكی زاهدان با قدمتی كه به سال ۱۳۵۳ می رسد، توسط مولانا عبدالعزیز ملازاده تاسیس شده است. امروزه از جاهای جذاب زاهدان به حساب میآید. با ۳۲۰۰۰ متر مربع پایین سازه، این مسجد دارنده چهار مناره به طول ۹۲ متر و ۵۲ گنبد میباشد. كه طول گنبد مركزی آن به ۴۶ متر میرسد. از مسجد مكی زاهدان به‌تیتر یكی از بلندمرتبه‌ترین مساجد عالم اسلام و مشهورترین مسجد اهل سنت خاطر میشود. نمای بیرونی مسجد به مسجد سلطان احمد در تركیه و فضای داخلی آن به مسجد النبی در مدینه شباهت دارد.مسجد «مكی» علامت اتحاد و همگراییآدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهدقومی با معماری جالب و گوناگون، هر ساله پذیرای بیش از ۸ هزار گردشگر داخلی و فرنگی از كشورهای استرالیا، عمان، امارات، كانادا، هلند، دانمارك، پاكستان و افغانستان بوده و به‌تیتر یكی از زیباترین جاذبه‌های توریسم استان سیستان‌وبلوچستان معرفی شده است.

وجود ۶ مناره در حوالی گنبدهای مسجد، یکی از خصوصیت‌های خاص مسجد آبی استانبول است. از آنجاییکه اکثر مساجد دارنده چهار، دو یا این که یک مناره هستند، این خصوصیت مسجد آبی بسیار منحصر و چشمگیر می باشد. داستان شد‌ه‌است که‌این موضوع به جهت اشتباه شنیداری معمار اتفاق افتاده میباشد! در واقع پاد شاه عثمانی امر ساخت مسجدی با مناره‌های طلایی (altin) را میدهد که معمار این مسجد به غلط شش (alti) مناره می‌شنود و در سود مسجد فرمانروا احمد به مکان مناره طلایی، با شش مناره ساخته می‌شود. این خطا در زمان مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد خودش سرو صدا متعددی به‌پا‌کرد و آیتم نقد بسیاری از بزرگان قرار گرفت چون مسجد الحرام در مکه نیز 6 مناره داشت و بسیاری از بزرگان تشکیل داد مسجد آبی را به نوعی گستاخی پادشاه عثمانی می‌دانستند. برای رفع این نقص‌ فرمانروا احمد دستورداد یک مناره اضافه برای مسجد الحرام بسازند که‌این عمل نیز بوسیله معمار مسجد آبی‌رنگ انجام شد.

چرا مسجد سلطان احمد شش مناره دارد؟

مسجد فرمانروا احمد از نصیب‌های مختلفی ایجاد شده است که از جمله آن ها می‌اقتدار به بنای ورودی مسجد، تراس مسجد، شبستان، مکتب پادشاه احمد، آرامگاه، عمارت منحصر شاه و وضوخانه اشاره نمود. برای شناخت بیشتر شما عزیزان، پیرو مهم ترین قسمت‌های مسجد آبی‌رنگ استانبول را معرفی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد خواهیم کرد:

ورودی های مسجد آبی‌رنگ استانبول

مسجد فرمانروا احمد استانبول ورودی‌های متعددی دارد. سه ورودی دسته در ضلع شمال غربی و در میدان پادشاه احمد (میدان اسب دوانی) قرار دارا هستند. در‌این بین ورودی اساسی مسجد به جهت داشتن بنا‌ای بلند و طاق دار و یک گنبد خرد و خوشگل، جلب دقت می‌نماید. موردنیاز هست بدانید که اذن ورود به غیرمسلمانان از این ورودی داده نمیشود. در واقعیت در راستای نگه داشتن حرمت مسجد، عده ای که به قصد عبادت نیامده‌اند، می بایست از ورودی سمت راست میدان اسب دوانی وارد شوند. از این دروازه زنجیرهایی نمادین معلق آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد گردیده است تا همه، حتی پادشاه سوار بر اسب، هنگام ورود تعظیم نمایند. وارد شدن از این ورودی، شایسته ترین شیوه برای دیدن مسجد آبی‌رنگ هست. اعتنا فرمائید که برای ورود به مسجد قطعا باید باطن صف‌هایی بایستید. به علاوه مسجد سلطان احمد سه ورودی دیگر در نصیب شمال شرقی دارااست که در واقع ورودی مرتبط با مکتب، بقعه سلطان احمد و کالج دارالفنون می‌باشند. ولی پس از وقوع حریق سوزی در دانشگاه دارالفنون و تخریب این سازه، ورودی سوم مسجد به یک گلشن خوشگل شیوه پیدا می‌نماید.

در دنیای غامض مدرن، احیا، حفظ و توسعه مقام مسجد که می‌بایست در قضیه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و … دارنده نقش باشد، مستلزم تلاشی علمی و تخصصی می باشد. در‌این راستا مساجد بایستی مجموع عملکرد خویش را به تجهیز دنیوی و معنویت معطوف کنند و با بکارگیری همگی تجهیزات و فناوری روز جهان در مقابل تهدیدات معاند مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد همانند سنگری پایدار و سفت باقی بمانند. مسجد مهمانخانة پروردگار در زمین، مقام نزول برکات و خیرات آسمانی، منزل سر و نیاز، عشق و علاقه و محبت، صفا و صمیمیت، ایثار و عفو وبخشش، تجلی بهشت خدا در زمین، و محل ادب موحدان می باشد. جای آن، شایسته ترین قطعات زمین میباشد و ملائکه، با اهل آن همنشین می‌باشند. آنچه از تحقیق نقش مسجد در صدر اسلام به دست میاید، جامعیت مسجد در کلیه گزینه‌های عبادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی و … هست. با موفقیت انقلاب اسلامی، مساجد نیز همچون زمان صدر اسلام رده حقیقی و واقعی خویش را گشوده یافتند؛ به نحوی که رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد نیروهای فعال در مساجد، به صورت مستقیم در متن انقلاب کمپانی جستند. از آن پس مساجد نقش مقر ارتباطی عموم را بر عهده داشتند. براین اساس، مساجد توانستند در اکثری از مورد‌های فرهنگی – اجتماعی به عنوان مثال موقعیت خانواده و سالم اجتماعی نقش انتخاب کننده‌ای ایفا کنند.

جامعه اسلامی در تاثیر عامل ها گوناگون مانند تهاجم و شبیخون فرهنگی، تبادلات فرهنگی، تأثیر رسانه، اعتنا بیشتر بر مسائل اقتصادی بجای مسائل فرهنگی و … مسائل و مشکلات اخلاقی و اجتماعی‌ای مانند بدحجابی، مکر، سنت‌های نادرست، دنیاگرایی، تجمل پرستی، لاف، دزدی، ارتشا و … در آن بروز کرده که با ارزشهای فقهی ما ناسازگار میباشد آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد و جامعه دینی را در گیر مخاطره می‌کند. لذا سالم اجتماعی به مخاطره افتاده برای حل مشکل از ابزارهای متفاوت می‌توان سود جست.

درین بنای پرشکوه و ظریف که به صورت سه شبستان شمالی ، شرقی و غربی احداث گردید ، 222 ستون زیبا با سرستون های فلزی توأم با سنگ های حجاری شده و منقش ، جلوه آرایی خاصی دارد . و برای استواری چنین بنایی 74 ستون مربع شکل در امتداد دیوارهای شرقی و غربی ، هرکدام به طول 128 متر و دیوار شمالی به طول 91 متر احداث شد . که توسط 44 پنجره گرانقدر و مزین به سنگ های تراشیده شده و سرستون های هلالی ، شبستان مذکور را شکوه خاصی مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد بخشید .

در نصیب شرقی و غربی دیوار شمالی مسجد ، دو مناره به سبک معماری عثمانی ، در نهایت استحکام و ظرافت که هرکدام با 17متر عمق پایه و 70 متر ارتفاع دارد ، عظمت بنای مسجد را دو چندان کرد .

پس از اتمام مرحله شروع بسط ، ضرورت تکمیل آن و تعمیر نمای خارجی دیوارهای شرقی و غربی و جنوبی مدنظر دولت قرار گرفت . همچنین نمای خارجی درب های باب السلام ، باب الرحمه ، باب جبرئیل و باب النساء بازسازی گردید و باب الصدیق که در حین گذشته مسدود شده بود ، با تعمیر و تجدید بنا بدون شوخی گشوده شد و سعودی ها در این پیشرفت و نوسازی ، دربی به نام باب عبدالعزیز در دیوار شرقی و با عثمان بن عفان ، باب المجیدی و باب عمربن الخطاب در دیوار شمالی مسجد و دربی به نام باب السعود در دیوار غربی رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد ، حد دربین باب الرحمه و باب السلام ، به نحو باعظمتی تأسیس کردند و آنچه که تعمیر و بازسازی و تجدید رنگ و سفیدکاری و ... در بنای قدیمی و مناره ها و حجره و گنبد ضروری بود ، انجام گرفت . که تا کنون تداوم دارااست .

در طی ملک سعود و ملک فیصل نسبت به خریداری ساختمان و بناهای گوشه و کنار مسجد خاصه در بخش غربی مسجد و تسطیح آن جهت نمازگزارانی که در اثر کثرت جمعیت توفیق یافتن مکان در مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) را ندارند اقدامات اصلی گردید که تا کنون در دست اقدام می‌باشد و با اجرای این طرح مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) ، گسترش زمین های مسطح به شعاع زیادی از شمال و جنوب و شرق و غرب تسلط شود .

صحابه پیامبر پیرامون این موضوع که محمد (صلی الله علیه وآله و سلم) را کجا دفن کنند ، به شور و گفتگو پرداخته اند آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد . اشخاصی لحاظ دادند در کنار منبر، بعضی دیگر آرامستان بقیع را توصیه دادند و گروهی دیگر مصلی را محل مناسب دانسته اند و ...

اما در نهایت این دیدگاه ها رایی آیتم توافق قرار گرفت که بر گفته ای از نبی مستند بود . فرستاده فرموده بود : « مامات رسول الا دفن نظر یقبض » یا به لفظ دیگر « انما تدفن الاجساد حیث تبقض الارواح » یا « ما توفی الله نبیاً قط الادفن نظر تقبض روحه » یا « ما دفن پیامبر الا فی مکانه الذی قبض الله فی نفسه » ...