جداگانه از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در فارغ مسجد، سوای سقف براى اقامه نماز آماده شد‌ه‌است. مساحت تقریبى این میادین در شرق - بیرون مسعى - ۴۶۰۰۰ مترمربع، در جهات دیگر ۴۲۰۰۰ مترمربع و جمعاًًً ۸۸۰۰۰ مترمربع مى‌باشد. عملکرد‌هایى نیز براى بهبود وضع تهویه هوا در مسجدالحرام صورت گرفت که بخشى از آن، از طریق واردکردن هواى خنک به مسجد، از فی مابین ستون‌هاست که از مرکزى در قسمت اجیاد با فاصله ۴۵۰ مترى از مسجد، تهیه و مهیا و ارسال مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مى‌شود. اما بیشتر کار خنک کردن مسجد از طریق پنکه‌هاى سقفى میباشد که آن‌ها‌را ۱۲۹۲ عدد نوشته‌اند.
مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در اختیار نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین متشخص بوده میباشد. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین میباشد.
بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زمین است و حتی پیش از مسجدالاقصی بنیان گذاشته شد‌ه‌است.
در حدیث شد رحال، که بنابر آن فرستاده اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده میباشد: «مسافرت مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یک کدام از این مساجد، مسجدالحرام است. بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و با تقوا و اسماعیل در مسجدالحرام است[۸]. در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شد‌ه‌است. برای مثال، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی می باشد مگر به قصد جانبداری. عباداتی به عنوان مثال نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شد‌ه‌است.
ویژگی‌های مسجدالحرام
قبله‌گاه مسلمان‌ها
این مسجد که محیط بر کعبه و قبله‌گاه مسلمان ها هست، فی مابین مسلمین از جایگاه ویژه‌ای شامل است. این مسجد در طول تاریخ بعثت پیامبران الهی نیز از قداست و عظمت ویژه‌ای بهره مند بوده میباشد. و به خوبی از آن پاسداری می‌کرده‌اند.
مکان شروع رسالت پیامبر
ازآنجاکه شروع رسالت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آن‌جا بوده و نیز همۀ مسلمان‌ها آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به طرف آن نماز می‌گزارند، همچنان در نگاه مسلمین دارای عظمت می باشد.
محل شروع ظهور حضرت مهدی
به ویژه آن‌که در بعضا روایات، محل شروع ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌گرانقدر‌فرجه‌الشریف) خیال شده است.
امام راستگو (علیه‌السلام) درین‌باره فرمود:
«إنّ القائم إذا خرج دخل المسجد‌الحرام فیستقبل الکعبة و یجعل ظهره إلی المقام...»؛ «همانا قائم، بعد که خروج کند، به مسجدالحرام باطن شده، در حالی که رو به کعبه کرده است، به جایگاه تکیه می‌زند.
جداگانه از رواق‌هاى افزوده شده، محوطه‌هاى بزرگى در شرق و غرب و جنوب در فارغ مسجد، سوای سقف براى اقامه نماز آماده شد‌ه‌است. مساحت تقریبى این میادین در شرق - بیرون مسعى - ۴۶۰۰۰ مترمربع، در جهات دیگر ۴۲۰۰۰ مترمربع و جمعاًًً ۸۸۰۰۰ مترمربع مى‌باشد. عملکرد‌هایى نیز براى بهبود وضع تهویه هوا در مسجدالحرام صورت گرفت که بخشى از آن، از طریق واردکردن هواى خنک به مسجد، از فی مابین ستون‌هاست که از مرکزى در قسمت اجیاد با فاصله ۴۵۰ مترى از مسجد، تهیه و مهیا و ارسال مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد مى‌شود. اما بیشتر کار خنک کردن مسجد از طریق پنکه‌هاى سقفى میباشد که آن‌ها‌را ۱۲۹۲ عدد نوشته‌اند.
مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در اختیار نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین متشخص بوده میباشد. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین میباشد.
بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد رزرو مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد زمین است و حتی پیش از مسجدالاقصی بنیان گذاشته شد‌ه‌است.
در حدیث شد رحال، که بنابر آن فرستاده اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده میباشد: «مسافرت مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یک کدام از این مساجد، مسجدالحرام است. بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و با تقوا و اسماعیل در مسجدالحرام است[۸]. در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شد‌ه‌است. برای مثال، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی می باشد مگر به قصد جانبداری. عباداتی به عنوان مثال نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شد‌ه‌است.
ویژگی‌های مسجدالحرام
قبله‌گاه مسلمان‌ها
این مسجد که محیط بر کعبه و قبله‌گاه مسلمان ها هست، فی مابین مسلمین از جایگاه ویژه‌ای شامل است. این مسجد در طول تاریخ بعثت پیامبران الهی نیز از قداست و عظمت ویژه‌ای بهره مند بوده میباشد. و به خوبی از آن پاسداری می‌کرده‌اند.
مکان شروع رسالت پیامبر
ازآنجاکه شروع رسالت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از آن‌جا بوده و نیز همۀ مسلمان‌ها آدرس مسجد امام حسن مجتبی فکوری مشهد به طرف آن نماز می‌گزارند، همچنان در نگاه مسلمین دارای عظمت می باشد.
محل شروع ظهور حضرت مهدی
به ویژه آن‌که در بعضا روایات، محل شروع ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌گرانقدر‌فرجه‌الشریف) خیال شده است.
امام راستگو (علیه‌السلام) درین‌باره فرمود:
«إنّ القائم إذا خرج دخل المسجد‌الحرام فیستقبل الکعبة و یجعل ظهره إلی المقام...»؛ «همانا قائم، بعد که خروج کند، به مسجدالحرام باطن شده، در حالی که رو به کعبه کرده است، به جایگاه تکیه می‌زند.
تاریخچه کاخ هشت پردیس اصفهان